Złoty skarb wodza Traków

Złoty skarb - prawie 2 kilogramy doskonale zachowanych złotych precjozów sprzed ponad 2000 lat - znaleźli archeolodzy w czasie badań na trackim cmentarzysku na terenie rezerwatu archeologicznego Sboryanovo, w pobliżu wioski Swesztari, w północno-wschodniej Bułgarii.

Odkrycia dokonał zespół archeologów pracujących pod kierownictwem prof. Diany Gergovej z Instytutu Archeologii Bułgarskiej Akademii Nauk. Należy nadmienić, że prof. Gergova współpracuje także z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Była żoną polskiego archeologa Mieczysława Domaradzkiego - odkrywcy Pistiros, badacza, który "przewrócił do góry nogami całą bułgarską archeologię").

Na skarb naukowcy natrafili podczas badań tzw. kurhanu Omurtaga na terenie rezerwatu archeologicznego Sboryanovo, w pobliżu wioski Swesztari (Sveshtari), w obwodzie Razgrad w północno-wschodniej Bułgarii.

Skarb zawiera 264 doskonale zachowane unikalne złote ozdoby o wysokiej wartości artystycznej. Są wśród nich m.in.: bransolety spiralne, tiara zdobiona wizerunkami zwierząt, pierścienie, elementy uprzęży, np. ozdoba naczółka w kształcie głowy konia, drobne ozdoby w kształcie kobiecych popiersi, zdobione kobiecymi główkami i przedstawieniami żeńskiego bóstwa. Obecnie znalezisko można podziwiać na wystawie w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Sofii.

Złote precjoza pierwotnie były zawinięte w płótno zdobione złotem (o czym świadczy spora ilość złotych nici znalezionych ze skarbem) i umieszczone razem z popiołami w drewnianej skrzynce, której pozostałości również odnaleziono na stanowisku.

Zdaniem prof. Gergovej skarb pochodzi z IV w. p.n.e., a grobowiec może być pochówkiem Koteli - pierwszego znanego nam z imienia władcy Daków, ojca jednej z żon Filipa II Macedońskiego (króla Macedonii w latach 357-336 p.n.e., którego syn to twórca imperium macedońskiego - Aleksander Wielki).

Dakowie (zwani też Getami, lud pokrewny Trakom) zamieszkiwali w starożytności Dację - tereny lewobrzeżnego Dunaju, należące dziś do Rumunii i Bułgarii. W okolicach Swesztari znanych jest ponad sto starożytnych trackich (dackich) grobów na pięciu cmentarzyskach oraz ruiny miasta uważanego za Hellis - stolicę i centrum religijne Daków. Dla ich ochrony powołany został historyczno-archeologiczny rezerwat "Sboryanovo", znajdujący się na liście "100 narodowych obiektów Bułgarii".

Najbardziej znanym zabytkiem z terenu rezerwatu Sboryanovo jest "Królewski grobowiec tracki w Swesztari", który w 1985 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa Unesco (Thracian Tomb of Sveshtari).

Sboryanovo - "królewski grobowiec tracki w Swesztari".
Fot. Wikimedia Commons, autor: Edal Anton Lefterov, lic. CC BY-SA 3.0.

Powstał najprawdopodobniej na przełomie IV i III wieku p.n.e. Wyróżnia się bogactwem zdobień rzeźbiarskich i malowideł. We wnętrzu znajdują się cztery komory. W centralnej odkryte zostały dwa kamienne łoża, na których spoczywały niegdyś ciała wodza i jego żony. Jej ściany zdobi 10 postaci kobiecych - kariatyd - o wysokości około 1,20m.

Sboryanovo - "królewski grobowiec tracki w Swesztari".
Fot. Wikimedia Commons, autor: Nenko Lazarov, lic. CC BY-SA 2.5.

Badacze liczą na kolejne spektakularne odkrycia oraz pomoc rządu w finansowaniu dalszych badań.

O odkryciu sporo pisały media, m.in. PAP - Nauka w Polsce, National Geographic (zdjęcia), AFP, Daily Mail (kilka zdjęć), Huffington Post (zdjęcia), Novinite.